علائم اتیسم
“اگر شما شخصی مبتلا به اتیسم را بشناسید، تنها یک نفر مبتلا به اتیسم را شناخته‌اید.” دکتر استیون شور (متخصص آموزش ویژه به کودکان استثنایی)
نقل قول بالا اشاره به این حقیقت دارد که علائم اتیسم در هر فردی به شکل متفاوت نمایان می‌گردد.
علائم شایع
افراد مبتلا به اتیسم در ارتباطات و تعاملات اجتماعی دچار مشکلند، و علایق محدود و رفتارهای تکراری دارند. فهرست زیر نمونه‌هایی از انواع رفتارهای رایج در افراد مبتلا به اتیسم را نشان می‌دهد. توجه داشته باشید که همه‌ی افراد مبتلا به اختلال اتیسم، لزوماً همه‌ی این رفتارها را از خود نشان نمی‌دهند، اما آنها معمولاً چندین مورد از رفتارهای ذکر شده در زیر را خواهند داشت.
علائم مربوط به تعاملات اجتماعی و رفتارهای ارتباطی:
- برقراری تماس چشمیِ کم یا ناسازگار با موقعیت
- نگاه نکردن یا گوش نکردن به طرف مقابلِ در حال صحبت
- به ندرت ابراز علاقه یا احساسات نسبت به فرد یا چیزی کردن
- پاسخ ندادن یا کُندی در پاسخ به شنیدن نام خود یا نسبت به سایر درخواست‌های شفاهی برای جلب توجه
- دشواری در حفظِ رفت و برگشت یک مکالمه
- صحبت کردن طولانی درباره‌ی یک موضوع مورد علاقه، بدون توجه به عدم علاقه‌ی شنوندگان یا دادن فرصتی به آنها برای پاسخ دادن
- نمایش حالات چهره، حرکات و ژست‌هایی که با آنچه گفته می‌شود مطابقت ندارد
- داشتن لحن غیرمعمول صدا که مثل آواز خواندن بی‌روح و روبات مانند به نظر برسد
- دشواری در درک دیدگاهِ شخصی دیگر، یا ناتوانی در پیش بینی یا درک اعمال دیگران
- دشواری در تطبیق رفتارها با موقعیت‌های اجتماعی
- دشواری در شرکت در بازی‌های تخیلی و دوستیابی
علائم مربوط به رفتارهای بازدارنده و تکراری:
- تکرار برخی رفتارها یا داشتن رفتارهای غیرعادی، مانند تکرار کلمات یا عبارات (که اصطلاحاً به آن پژواک‌گویی یا اکولالیا می‌گویند)
- داشتن علاقه شدید و طولانی نسبت به موضوعات خاص (مانند اعداد، جزئیات یا دانستنی‌ها)
- داشتن علایق بیش از حد متمرکز (مانند حرکت دادن اشیاء)
- ناراحت شدن از تغییرات جزئی در یک روتین و مخالفت با تغییر و تحول
- حسّاسیت کمتر یا بیشتر از افراد معمولی نسبت به محرک‌های حسّی (مانند نور، صدا، لباس یا دما)
- افراد مبتلا به اتیسم ممکن است در زمینه‌ی خواب و کنترل خشم نیز مشکلاتی داشته باشند.
افراد در طیف اتیسم ممکن است نقاط قوّت زیادی نیز داشته باشند، از جمله:
- توانایی یادگیری چیزها با جزئیات و به خاطر سپردن اطلاعات به مدت طولانی
- یادگیری دیداری و شنیداریِ بسیار قوی
- موفقیت در زمینه‌های ریاضی، علوم، موسیقی یا هنر
اتیسم در کودکان
موارد شدید اتیسم اغلب در دو سال اول زندگی کودک شناسایی و تشخیص داده می‌شود، در حالی که اشکال خفیف‌تر هنگام مشاهده‌ی تاخیر در رشد کودک در دوران مدرسه آشکار می‌شود. کودکان مبتلا به اتیسم اغلب در تعاملات اجتماعی، ارتباطات کلامی و غیرکلامی مشکل دارند، و رفتارهای تکراری یا “تشریفاتی” از خود نشان می‌دهند. همانطور که پیش از این ذکر شد، شدّت این علائم درجات مختلفی داشته و در یک طیف قرار می‌گیرند. درک شهودی کودکان مبتلا به اتیسم از دنیای اجتماعی اطرافشان پایین است و مهارت‌های اجتماعی آنها ممکن است از مهارت‌های دیگر کودکان عقب بماند.
علاوه بر علائم کلّی که در بالا ذکر شد، تعدادی از علائم مختص کودکان که در دوره‌های مختلف رشد شایع است را ذکر می‌کنیم:
علائم اجتماعی:
- تا شش ماهگی لبخند نمی‌زند
- به شنیدن اسمش واکنش نشان نمی‌دهد
- از تماس چشمی اجتناب می‌کند
- از بازی‌های تخیلی یا جمعی دوری می‌کند
علائم زبانی:
- تا دوسالگی در زبان گشودن تاخیر دارد
- توانایی درک زبان بدن را ندارد
- تمایل به تکرار برخی کلمات یا عبارات را دارد
علائم رفتاری:
- ناتوانی در یافتن آرامش در هنگام ناراحتی
- فوران عاطفی یا پرخاشگری فیزیکی به طور مکرّر
اتیسم در نوجوانان
کودکان اتیستیک هنگام رسیدن به دوران نوجوانی با دشواری‌های زیادی رو به رو می‌شوند. اگرچه آنها همان هورمون‌های دیگر نوجوانان را دارند، اما طبیعتاً شکل‌گیری روابط پیچیده برای آنها دشوار است و آنها را مستعد گوشه گیری و بدخلقی می‌کند.
تعدادی از علائم اتیسم که در بین نوجوانان شایع است:
- مشکل در دوستیابی
- ترجیح دوستیابی آنلاین به دوستیابی واقعی
- تفسیر نادرست از مکاملات
- درک نادرست از زبان بدن
- ارتباط چشمی ضعیف
- انعطاف ناپذیری عقیده (تفکر سیاه و سفید)
- حسّاسیت بیش از حد به محرک‌های حسّی (همچون سر و صدای مدرسه)
- افسردگی
- اضطراب بیش از حد نسبت یه یک موقعیت
اتیسم در بزرگسالی
تشخیص اتیسم در بزرگسالی به دلایل مختلفی می تواند چالش برانگیز باشد:
آنها که در سنین پایین این اختلال در آنها تشخیص داده نشده، ممکن است علائم خفیف‌تری داشته باشند که تشخیصشان دشوارتر است. از طرفی اگر افراد سالهای زیادی با اتیسم زندگی کرده باشند، ممکن است در پنهان کردن علائم و نشانه‌ها بهتر عمل کنند. بسیاری از علائم اتیسم بین کودکان و بزرگسالان مشترک است، اما زندگی مستقل و روزمره برای بزرگسالانی که این علائم را دارند ممکن است دشوارتر باشد.
با این حال برخی از بزرگسالان اوتیستیک هوش بالا، حافظه‌ی قوی، توانایی تفکر “خارج از چارچوب” و در زمینه‌هایی خاص استعداد بسیار بالایی دارند. از دیگر صفات رایج در بین این افراد می‌توان به شوخ طبعی بسیار و انصاف اشاره کرد.
علل و عوامل تاثیرگذار
محققان هنوز علل اصلی ایجاد اتیسم را کشف نکرده‌اند، اما مطالعات نشان می‌دهد که ژن‌های یک فرد همراه با محیط اطرافش می‌توانند به گونه‌ای بر رشد فرد تاثیر بگذارند که به اتیسم منجر شود.
گروهی ازعوامل که احتمال ابتلا به اتیسم را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- داشتن یک خواهر یا برادر مبتلا به اتیسم
- داشتن والدین با سنین بالا
- داشتن شرایط ژنتیکی خاص (مانند سندرم داون یا سندرم X شکننده)
- داشتن وزن بسیار کم هنگام تولد
دیدگاهتان را بنویسید